بخش 7 - الكتريسيته

انرژي الكتريسيته، انرژي است كه براي نور، حركت، گرما و روشنايي ايجاد مي كند. از انرژي الكتريسيته در وسايلي مانند پنكه، شوفاژ، اطو، سماور برقي، لامپ، پلوپز و چرخ گوشت استفاده مي كنيم. ما حتي از الكتريسيته صدا نيز توليد مي كنيم. وقتي شما زنگ در را به صدا در مي آوريد، در اثر حركت سريع و پيوسته الكتريسيته، اين انررژي به صدا تبديل شده است.

مدار الكتريكي چيست؟
وقتي لامپ خانه را روشن مي كنيد با استفاده از كليد برق، الكتريسيته را به داخل لامپ مي فرستيد و روشنايي ايجاد مي شود و يا قسمتي سيم و لامپ را به باتري متصل مي كنيم، الكتريسيته از باتري به وسيله سيم جاري مي شود و پس از روشن كردن لامپ از سيم ديگري به باتري باز مي گردد و اين خود يك مدار الكتريكي است.

رسانا و نارسانا:
چيزهايي مثل ميخ آهني و سيم مسي كه الكتريسيته از آنها مي گذرد رسانا نام دارند. به چيزهايي مثل چوب، پلاستيك و شيشه كه الكتريسيته از آنها نمي گذرد نارسانا نام دارد.


مدار متوالي و مدار موازي:
وقتي مدار بسته شود، الكتريسيته جاري مي شود. در اين صورت وقتي مي خواهيم دو لامپ را به يك باتري وصل کنيم و دو لامپ هم به يكديگر وصل شوند، در اين صورت مي گوئيم لامپ ها به صورت متوالي بسته شده اند. در بستن متوالي جريان، برق ابتدا از يك لامپ عبور مي كند و سپس به لامپ ديگر مي رود.
اگر بخواهيم قطب مثبت و منفي را به هر دولامپ وصل كنيم هر لامپ جداگانه به دو سر باتري وصل مي شود. در اين صورت لامپ ها به صورت موازي بسته شده اند. به اين ترتيب جريان برق همزمان به هر دو لامپ وارد مي شود و نور ضعيف تر به چشم مي رسد.


به هم بستن باتري ها:
مي توانيم با استفاده از دو يا چند باتري مدار الكتريكي تشكيل دهيم. در اين صورت چون مقدار الكتريسيته بيشتري جاري مي شود، نوري كه لامپ ايجاد مي گردد بيشتر مي شود.

پرسش هاي بخش 7
1- كداميك از وسايل زير رسانا است؟

چوب
فرش
پتو
آهن

2- كداميك از اجسام زير نارسانا است؟

بدن انسان
آهن
چوب خيس
پلاستيك

3- اگر در منزل شما لامپ آشپزخانه بسوزد، بقيه لامپ ها:

خاموش مي شوند
روشن مي مانند
مي سوزند
پر نورتر مي شوند

4- در كداميك از وسايل زير از انرژي الكتريسيته براي توليد گرما استفاده مي شود؟

جارو برقي
ريش تراش
تلويزيون
پلوپز

5- در كداميك از وسايل زير الكتريسيته به حركت تبديل مي شود؟

همزن برقي
چراغ مطالعه
اتو
سماور برقي

پرسش هاي تشريحي:
1- الكتريسيته چگونه جريان مي يابد؟

وقتي مدار بسته باشد

2- به چه اجسامي رسانا مي گوئيم؟

اجسامي كه جريان الكتريسيته از اين اجسام عبور كند مانند سيم مسي و آب.

3- چه موادي نارسانا هستند؟

به اجسامي كه جريان الكتريسيته از آنها عبور نكند، مواد نارسانا گفته مي شود مانند چوب.

4- مدار چگونه تشكيل مي شود؟مدار به چند طريق بسته مي شود نام ببريد؟

وقتي الكتريسيته جريان پيدا كند. در صورتي كه مدار ساده نباشد به دو طريق موازي و متوالي بسته مي شود.

6- در چه صورت، مدار در لامپ نور بيشتري توليد مي كند؟

وقتي مدار به صورت متوالي بسته مي شود نور اولين لامپ بيشتر و دومي كمتر مي شود. در موازي نور هردو لامپ يكسان و كمتر مي شود.

7- آيا براي سيم كشي منزل مي توان از مدار متوالي استفاده كرد؟ چرا؟

خير چون در اين صورت با سوختن يا قطع كردن جريان در يك وسيله الكتريكي، ساير وسايل الكتريكي نيز خاموش مي شوند.

8- فرق مدار بسته و باز چيست؟

در مدار بسته الكتريسيته جاري مي شود و در مدار باز الكتريسيته قطع مي شود.

9- كليد چه اثري در تشكيل مدار دارد؟

كليد مدار را قطع و وصل مي كند.

10- در اسباب بازي ها و راديو ها، باتري ها را چگونه قرار داده اند؟

قطب منفي به مثبت و قطب مثبت به منفي